Η πρόσφατη δημοσιότητα γύρω από τον γνωστό σε όλους τραγουδιστή Γιώργο Μαζωνάκη , που αφορά την ακούσια νοσηλεία του, επανέφερε στο προσκήνιο ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο και πολύπλοκο θέμα. Η ακούσια ψυχιατρική νοσηλεία, μια διαδικασία που επιβάλλεται χωρίς τη συναίνεση του ασθενούς, αποτελεί ένα μέτρο που περιορίζει την ελευθερία ενός ατόμου για λόγους προστασίας του ίδιου ή των γύρω του.
Με αφορμή το γεγονός αυτό, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τί ακριβώς σημαίνει η ακούσια νοσηλεία, ποιες είναι οι νομικές προϋποθέισεις που τη διέπουν, και πώς ορίζονται τα δικαιώματα των εμπλεκομένων. Ακολουθεί μια λίστα με 10 πράγματα που ίσως δεν ήξερες για τις ακούσιες νοσηλείες.
1. Ο ορισμός της ακούσιας νοσηλείας
Η ακούσια νοσηλεία, ή αλλιώς ψυχιατρική νοσηλεία χωρίς τη συγκατάθεση του ασθενούς, είναι μια διαδικασία που εφαρμόζεται όταν ένα άτομο πάσχει από σοβαρή ψυχική διαταραχή και κρίνεται επικίνδυνο για τον εαυτό του ή για τους άλλους. Αυτό το μέτρο δεν είναι αυθαίρετο, αλλά βασίζεται σε συγκεκριμένες νομικές προϋποθέσεις και ιατρική εκτίμηση. Στόχος της είναι η προστασία του ατόμου, όταν αδυνατεί να αποφασίσει για την υγεία του.
Η διαδικασία ξεκινά με μια εισαγγελική παραγγελία, έπειτα από αίτηση συγγενών ή αυτεπάγγελτη κίνηση του εισαγγελέα. Ο ασθενής μεταφέρεται σε ψυχιατρική κλινική, όπου δύο ψυχίατροι τον εξετάζουν για να αποφασίσουν αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη νοσηλεία.
Πηγή: Νόμος 2071/1992 (Άρθρο 69), Νόμος 2716/1999.
2. Οι προϋποθέσεις για την επιβολή της
Για να επιβληθεί ακούσια νοσηλεία, πρέπει να συντρέχουν τρία βασικά κριτήρια:
α)Το άτομο να πάσχει από ψυχική διαταραχή.
β) Να μην είναι σε θέση να κρίνει και να αποφασίσει για την υγεία του.
γ) Να υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τον ίδιο (π.χ. αυτοκτονία) ή για τους άλλους (π.χ. βίαιη συμπεριφορά).
Αυτές οι προϋποθέσεις είναι σωρευτικές, δηλαδή πρέπει να ισχύουν και οι τρεις ταυτόχρονα. Η απλή ύπαρξη ψυχικής διαταραχής δεν επαρκεί.
Πηγή: Νόμος 2071/1992 (Άρθρο 69, παρ. 1).
3. Το δικαίωμα της προσφυγής
Ο ασθενής που νοσηλεύεται ακούσια, καθώς και οι συγγενείς του, έχουν το δικαίωμα να προσφύγουν στο δικαστήριο για να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα της νοσηλείας. Το δικαστήριο εξετάζει όλα τα στοιχεία και τις ιατρικές γνωματεύσεις και αποφασίζει αν η νοσηλεία πρέπει να συνεχιστεί ή να διακοπεί.
Ακόμα και οι εισαγγελικές εντολές εξετάζονται από τα δικαστήρια. Αυτό σημαίνει ότι ο εισαγγελέας δεν έχει την απόλυτη εξουσία και η απόφασή του μπορεί να ακυρωθεί από το δικαστήριο, αν κριθεί ότι δεν ήταν νόμιμη ή ορθή.
Πηγή: Νόμος 2071/1992 (Άρθρο 69, παρ. 6).
4. Η διάρκεια της νοσηλείας
Η ακούσια νοσηλεία δεν έχει προκαθορισμένη διάρκεια. Αρχικά διαρκεί περίπου 48 ώρες για την εξέταση του ασθενούς. Αν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να παραταθεί, αλλά κάθε παράταση απαιτεί νέα εισαγγελική εντολή. Υπάρχουν μέγιστα χρονικά όρια (συνήθως 10 ημέρες), και για μεγαλύτερη παραμονή απαιτείται δικαστική απόφαση.
Η κατάσταση του ασθενούς επανεξετάζεται διαρκώς από τους ψυχιάτρους. Μόλις ο κίνδυνος εξαλειφθεί, η νοσηλεία διακόπτεται άμεσα, ακόμα και αν δεν έχει λήξει το αρχικό διάστημα.
Πηγή: Νόμος 2071/1992 (Άρθρο 69, παρ. 2, 4).
5. Ο ρόλος του εισαγγελέα
Ο εισαγγελέας είναι ο μόνος που μπορεί να διατάξει την αρχική μεταφορά του ατόμου για ψυχιατρική εξέταση, είτε κατόπιν αίτησης συγγενούς είτε αυτεπάγγελτα. Είναι το πρώτο βήμα της νομικής διαδικασίας και βασίζεται σε στοιχεία που του έχουν προσκομιστεί.
Όπως αναφέρθηκε, οι εισαγγελικές εντολές δεν είναι οριστικές. Το δικαστήριο έχει τη δυνατότητα να ελέγξει την ορθότητά τους, ενισχύοντας έτσι την προστασία των δικαιωμάτων του ατόμου.
Πηγή: Νόμος 2071/1992 (Άρθρο 69).
6. Η σημασία της επανεξέτασης
Η συνεχιζόμενη επανεξέταση της κατάστασης του ασθενούς είναι υποχρεωτική. Οι γιατροί παρακολουθούν την πορεία του και την ανταπόκρισή του στη θεραπεία. Όταν ο ασθενής δεν αποτελεί πλέον κίνδυνο για τον εαυτό του ή τους άλλους, η ακούσια νοσηλεία διακόπτεται αμέσως.
Αυτό το βήμα διασφαλίζει ότι κανένας δεν παραμένει εγκλωβισμένος στο νοσοκομείο χωρίς σοβαρό λόγο, προστατεύοντας έτσι την ελευθερία του ατόμου.
Πηγή: Νόμος 2071/1992 (Άρθρο 69, παρ. 5).
7. Ποιος μπορεί να ζητήσει την ακούσια νοσηλεία
Αίτηση για ακούσια νοσηλεία μπορεί να υποβάλει οποιοσδήποτε συγγενής μέχρι και δεύτερου βαθμού. Επίσης, ο εισαγγελέας μπορεί να κινήσει τη διαδικασία μόνος του.
Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από ιατρικά έγγραφα που να πιστοποιούν την αναγκαιότητα της νοσηλείας, ώστε να αποφευχθούν οι καταχρήσεις.
Πηγή: Νόμος 2071/1992 (Άρθρο 69, παρ. 1).
8. Τα δικαιώματα του ασθενούς
Ακόμα και κατά τη διάρκεια της ακούσιας νοσηλείας, ο ασθενής διατηρεί σημαντικά δικαιώματα:
α)Δικαίωμα στην επικοινωνία.
β)Δικαίωμα στην ενημέρωση για την κατάστασή του.
γ)Δικαίωμα να ζητήσει δικαστικό έλεγχο της νοσηλείας του.
Οι γιατροί και το προσωπικό οφείλουν να σέβονται αυτά τα δικαιώματα, ενώ η νομοθεσία διασφαλίζει ότι η νοσηλεία δεν αποτελεί κατάσταση στέρησης της προσωπικότητας.
Πηγή: Νόμος 2716/1999 (Άρθρο 2), Νόμος 2071/1992.
9. Η διαφορά με την εκούσια νοσηλεία
Η βασική διαφορά είναι η συναίνεση του ασθενούς. Στην εκούσια νοσηλεία, ο ασθενής δέχεται να νοσηλευτεί οικειοθελώς και μπορεί να φύγει όποτε θέλει. Αντίθετα, στην ακούσια, η νοσηλεία επιβάλλεται επειδή ο ασθενής δεν μπορεί να αποφασίσει μόνος του για την υγεία του και αποτελεί κίνδυνο.
Η εκούσια νοσηλεία είναι πάντα η προτιμώμενη επιλογή, καθώς δείχνει ότι ο ασθενής έχει επίγνωση της κατάστασής του και αναζητά βοήθεια.
Πηγή: Νόμος 2071/1992 (Άρθρο 69), Νόμος 2716/1999.
10. Τι γίνεται μετά την έξοδο από το νοσοκομείο
Μετά το εξιτήριο, οι γιατροί συνιστούν τη συνέχιση της θεραπείας σε εξωτερικό περιβάλλον. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τακτικές επισκέψεις σε ψυχίατρο ή ψυχολόγο, καθώς και υποστήριξη από την οικογένεια.
Η έξοδος από το νοσοκομείο σημαίνει ότι η κρίση έχει αντιμετωπιστεί, αλλά η θεραπεία δεν έχει ολοκληρωθεί. Η μετέπειτα παρακολούθηση είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή υποτροπών και την ομαλή επανένταξη του ατόμου στην κοινωνία.
Η ακούσια νοσηλεία είναι ένα εργαλείο προστασίας, όχι τιμωρίας. Η σωστή εφαρμογή της διασφαλίζει την υγεία του ασθενούς αλλά και τα δικαιώματά του.
Πηγές:
Νόμος 2071/1992-ΦΕΚ 123/Α/15-7-1992
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Η γνώμη σου μετράει.